ความกลัวคือเครื่องเตือนภัยของสมอง ถ้าเด็กถูกบังคับให้ “หายกลัว” ก่อนที่เขาพร้อม เขาจะเรียนรู้ว่า “ความกลัว = ความผิด” แต่ถ้าเด็กได้รับการยอมรับ เขาจะค่อยๆ พัฒนา “ความกล้า” ขึ้นเองอย่างมั่นคงจากภายใน
👶 วัยเริ่มต้นเรียนรู้ (อนุบาล): “ให้ลูกมั่นใจว่า กลัวได้ ไม่ต้องอาย”
🦋 สถานการณ์ตัวอย่าง
ลูกเกาะขาพ่อแน่น ไม่กล้าเข้าโรงเรียนวันแรก บอกเสียงสั่นว่า “หนูกลัว ไม่อยากเข้าไปเลย...”
🗣 แนวทางการชวนคุย
-
-
ยอมรับความกลัวของลูกโดยไม่ปฏิเสธ
“แม่รู้ว่าหนูกลัวเนอะ มันเป็นครั้งแรกนี่นา”
(อย่าพูดว่า “ไม่มีอะไรต้องกลัว” เพราะจะทำให้ลูกไม่ไว้ใจความรู้สึกของตัวเอง) -
ตั้งชื่อความรู้สึกให้ลูก
“ความรู้สึกนี้เขาเรียกว่า ‘กลัว’ จ้ะ ทุกคนก็เคยมีกันหมดเลยนะ”
-
ให้ลูกมีตัวเลือกเล็กๆ ในการเผชิญ
“หนูอยากให้แม่เดินไปส่งถึงหน้าห้องก่อนดีไหม?”
(การให้เลือกเล็กๆ ช่วยให้เด็กมี sense of control ซึ่งลดความกลัวลงเองโดยธรรมชาติ) -
ใช้การคาดการณ์ช่วยลูกเตรียมใจ
“แม่จะอยู่กับหนูจนถึงตอนร้องเพลง แล้วแม่จะออกไปนะลูก”
(เด็กจะกล้าเผชิญมากขึ้นเมื่อรู้ “ว่าจะเกิดอะไรต่อ”) -
หลังเหตุการณ์ ให้สะท้อนความกล้า
“เห็นไหมลูก หนูทำได้แล้ว ถึงจะกลัวแต่หนูก็ยังลอง”
(ให้ลูกภูมิใจกับ “ความพยายาม” มากกว่าผลลัพธ์)
-
🧠 วัยเริ่มต้นคิดเอง (ประถมต้น): “สอนให้เข้าใจความกลัว และกล้าอย่างมีเหตุผล”
🧗♀️ สถานการณ์ตัวอย่าง
ลูกพูดว่า “หนูไม่อยากขึ้นไปพูดหน้าชั้นเลย กลัวพูดผิด เพื่อนจะหัวเราะ”
🗣 แนวทางการชวนคุย
-
-
รับฟังและสะท้อนโดยไม่แก้ทันที
“หนูกลัวว่าถ้าพูดผิด เพื่อนจะหัวเราะ ใช่ไหมลูก?”
-
ชวนให้ลูกแยกแยะระหว่าง “สิ่งที่กลัว” กับ “สิ่งที่เป็นจริง”
“หนูคิดว่าทุกคนจะหัวเราะแน่ๆ หรือแค่รู้สึกว่ามันอาจเกิดขึ้น?”
(ช่วยให้ลูกเริ่มแยก “อารมณ์” ออกจาก “ข้อเท็จจริง”) -
ให้ลูกคาดการณ์สิ่งที่ควบคุมได้
“งั้นเรามาซ้อมพูดด้วยกันดีไหมลูก จะได้มั่นใจขึ้น?”
-
ชื่นชมความพยายาม ไม่ใช่ความกล้าแบบห้าวหาญ
“แม่ภูมิใจที่หนูกล้าซ้อม แม้ยังกลัวอยู่เลยนะ”
-
หลังเหตุการณ์ ให้ลูกสะท้อนสิ่งที่เรียนรู้จากความกลัวนั้น
“ตอนหนูพูดจบแล้ว หนูยังกลัวอยู่ไหม หรือมันดีขึ้นตรงไหนบ้าง?”
(คำถามแบบนี้ช่วยให้เด็กเห็นพัฒนาการในใจตัวเอง)
-
🌿 สรุปแนวคิดจากบทความนี้
| จุดมุ่งหมาย | วิธีของพ่อแม่ | สิ่งที่ลูกได้เรียนรู้ |
|---|---|---|
| สอนให้เข้าใจความกลัว | ยอมรับและตั้งชื่อความรู้สึก | กลัวได้ ไม่ต้องอาย |
| สอนให้ค่อยๆ เผชิญ | ให้เลือกเล็กๆ ที่ควบคุมได้ | ความกล้ามาจากความมั่นใจ ไม่ใช่การบังคับ |
| สอนให้ใช้เหตุผลกับความกลัว | ชวนคิดว่า “กลัวอะไรแน่” | ใช้เหตุผลแทนอารมณ์ได้ดีขึ้น |
| สร้างความภูมิใจในตนเอง | ชมที่กล้าลอง ไม่ใช่ผลลัพธ์ | เห็นคุณค่าความพยายามของตัวเอง |
💡 ข้อเสนอแนะสำหรับพ่อแม่
-
-
อย่าใช้คำว่า “เด็กผู้ชายต้องไม่กลัว” หรือ “เด็กดีต้องไม่ร้อง”
-
แสดงความเข้าใจด้วยน้ำเสียงอบอุ่น เช่น “แม่รู้ว่ามันน่ากลัวนะ แต่แม่เชื่อว่าหนูทำได้ทีละนิด”
-
ใช้การเล่าเรื่องจากประสบการณ์พ่อแม่ให้ลูกเห็นว่า “ผู้ใหญ่ก็เคยกลัว” ได้เหมือนกัน
-
🪶 ประโยคสั้นๆ ที่พ่อแม่พูดได้ในชีวิตจริง
“กลัวได้ ไม่ผิดเลยลูก ทุกคนก็เคยกลัวเหมือนกัน”
“แม่เห็นนะว่าหนูกลัว แต่หนูยังลองอยู่เลย แม่ภูมิใจมากเลยลูก”
“กล้าคือไม่ใช่ไม่กลัว แต่คือยังทำได้แม้จะกลัวอยู่”