ถาม-ตอบเกี่ยวกับ: การถ่ายทอดพลังงาน ในระบบนิเวศ

1. คำถาม: พลังงานเริ่มต้นในระบบนิเวศมาจากแหล่งใด?

• คำตอบ: พลังงานเริ่มต้นในระบบนิเวศส่วนใหญ่มาจาก ดวงอาทิตย์ (แสงอาทิตย์) ซึ่งเป็นพลังงานหลักที่ผู้ผลิตนำไปใช้ในการสร้างอาหาร

2. คำถาม: การถ่ายทอดพลังงาน (Energy Transfer) คืออะไร?

• คำตอบ: คือกระบวนการที่ พลังงานไหลผ่าน ระบบนิเวศอย่างต่อเนื่อง จากผู้ผลิตไปยังผู้บริโภคลำดับต่าง ๆ ผ่านการกินต่อกันเป็นทอด ๆ ในห่วงโซ่อาหาร

3. คำถาม: ลำดับขั้นการกิน (Trophic Level) คืออะไร?

• คำตอบ: คือ ตำแหน่ง ของสิ่งมีชีวิตในห่วงโซ่อาหารหรือสายใยอาหาร โดยพิจารณาจากแหล่งอาหารที่มันได้รับ เช่น ผู้ผลิตจัดเป็นลำดับขั้นที่ 1

4. คำถาม: เมื่อพลังงานถูกถ่ายทอดจากลำดับขั้นหนึ่งไปยังลำดับขั้นถัดไป เกิดอะไรขึ้นกับปริมาณพลังงาน?

• คำตอบ: ปริมาณพลังงานจะ ลดลง อย่างมากในแต่ละขั้นตอนการถ่ายทอด

Shutterstock

5. คำถาม: กฎ 10% (Ten Percent Law) คืออะไร?

• คำตอบ: คือหลักการที่ระบุว่า พลังงานที่ถ่ายทอดจากลำดับขั้นการกินหนึ่งไปยังลำดับขั้นถัดไป จะมีเพียงประมาณ 10% เท่านั้นที่ถูกนำไปใช้ในการสร้างเนื้อเยื่อ (มวลชีวภาพ) ส่วนที่เหลือ 90% สูญเสียไปในรูปของความร้อน

6. คำถาม: พลังงานส่วนใหญ่ 90% ที่สูญเสียไป ใช้ไปเพื่ออะไร?

• คำตอบ: ใช้ไปในกิจกรรมต่าง ๆ ของสิ่งมีชีวิตเอง เช่น การหายใจ, การเคลื่อนไหว, และการ ขับถ่าย ซึ่งพลังงานเหล่านี้จะสูญเสียไปสู่สิ่งแวดล้อมในรูปของความร้อน

7. คำถาม: ทำไมห่วงโซ่อาหารส่วนใหญ่มักมีแค่ 3-5 ลำดับขั้นเท่านั้น?

• คำตอบ: เพราะเมื่อพลังงานถูกถ่ายทอดไปหลาย ๆ ขั้น พลังงานที่เหลืออยู่จะมีปริมาณ น้อยเกินไป ที่จะไปหล่อเลี้ยงผู้บริโภคในลำดับขั้นที่สูงกว่าให้ดำรงชีวิตอยู่ได้

8. คำถาม: ผู้บริโภคอันดับสูงสุดได้รับพลังงานน้อยกว่าผู้บริโภคอันดับที่ 1 หรือไม่?

• คำตอบ: ใช่ครับ ผู้บริโภคอันดับสูงสุดได้รับพลังงาน น้อยที่สุด เมื่อเทียบกับพลังงานเริ่มต้นที่ผู้ผลิตสร้างขึ้น เนื่องจากพลังงานสูญเสียไปถึง 90% ในทุกขั้นตอนที่ผ่านมาก่อนหน้า

9. คำถาม: การถ่ายทอดพลังงานแตกต่างจากการหมุนเวียนของสารอาหาร (Matter Cycling) อย่างไร?

• คำตอบ:

  • พลังงาน: ไหลไปใน ทิศทางเดียว (One-way flow) และมีการสูญเสียไปเรื่อย ๆ

  • สารอาหาร: มีการ หมุนเวียน (Cycling) กลับมาใช้ใหม่ในระบบนิเวศ

10. คำถาม: พีระมิดพลังงาน (Energy Pyramid) แสดงถึงอะไร?

• คำตอบ: แสดงให้เห็นถึง ปริมาณพลังงาน ที่มีอยู่ในแต่ละลำดับขั้นการกิน โดยฐานของพีระมิด (ผู้ผลิต) จะมีพลังงานมากที่สุด และจะแคบลงเรื่อย ๆ เมื่อไปยังลำดับขั้นที่สูงขึ้น