ถาม-ตอบเกี่ยวกับ: ลักษณะทางพันธุกรรม ที่ถ่ายทอดจากพ่อแม่สู่ลูก

1. คำถาม: พันธุกรรม (Heredity) คืออะไร?

• คำตอบ: คือ การถ่ายทอดลักษณะต่างๆ ของสิ่งมีชีวิตจากรุ่นพ่อแม่ ไปสู่รุ่นลูกหลาน เช่น สีผิว, สีตา, ความสูง, และรูปร่างเส้นผม

2. คำถาม: หน่วยพื้นฐานที่ควบคุมลักษณะทางพันธุกรรมเรียกว่าอะไร และอยู่ที่ส่วนใดของเซลล์?

• คำตอบ: หน่วยพื้นฐานเรียกว่า ยีน (Gene) ซึ่งทำหน้าที่กำหนดลักษณะต่าง ๆ ยีนจะอยู่บน โครโมโซม (Chromosome) ภายใน นิวเคลียส ของเซลล์

Shutterstock

3. คำถาม: ลูกได้รับยีนมาจากใครบ้าง?

• คำตอบ: ลูกได้รับยีนมาจาก พ่อครึ่งหนึ่ง และ แม่ครึ่งหนึ่ง ทำให้ลูกมีลักษณะที่ผสมผสานกันของพ่อและแม่

4. คำถาม: ลักษณะทางพันธุกรรมแบ่งออกเป็นกี่ประเภทหลัก?

• คำตอบ: แบ่งเป็น 2 ประเภทหลัก คือ:

  • ลักษณะเด่น (Dominant Trait): ลักษณะที่ปรากฏออกมาให้เห็นได้ง่ายเมื่อมียีนนั้นอยู่

  • ลักษณะด้อย (Recessive Trait): ลักษณะที่จะปรากฏออกมาให้เห็นได้ต่อเมื่อมียีนด้อยทั้งสองชุด

5. คำถาม: ตัวอย่างของลักษณะเด่นในมนุษย์คืออะไรบ้าง?

• คำตอบ: ตัวอย่างเช่น ผมหยักศก, ตาสีน้ำตาลเข้ม, มีติ่งหู, และ ห่อลิ้นได้ (ส่วนใหญ่)

6. คำถาม: ตัวอย่างของลักษณะด้อยในมนุษย์คืออะไรบ้าง?

• คำตอบ: ตัวอย่างเช่น ผมเหยียดตรง, ตาสีฟ้า/เทา, ไม่มีติ่งหู, และ ห่อลิ้นไม่ได้ (ส่วนใหญ่)

7. คำถาม: ลักษณะใดที่ถือเป็นลักษณะเฉพาะตัวบุคคลที่ไม่ใช่ลักษณะทางพันธุกรรมที่ถ่ายทอด?

• คำตอบ: คือ ลักษณะที่เกิดจากการเรียนรู้หรืออิทธิพลจากสิ่งแวดล้อม เช่น รอยแผลเป็นจากการบาดเจ็บ, รูปร่างกล้ามเนื้อที่เกิดจากการฝึกฝน, หรือภาษาที่ใช้พูด

8. คำถาม: โครโมโซมที่กำหนดเพศในมนุษย์คืออะไร?

• คำตอบ: คือ โครโมโซมคู่ที่ 23

  • เพศหญิง: มีโครโมโซมเพศเป็น XX

  • เพศชาย: มีโครโมโซมเพศเป็น XY

9. คำถาม: โรคทางพันธุกรรมคืออะไร?

• คำตอบ: คือโรคที่เกิดจาก ความผิดปกติของยีนหรือโครโมโซม ซึ่งสามารถ ถ่ายทอด จากพ่อแม่ไปสู่ลูกได้ ตัวอย่างเช่น โรคธาลัสซีเมีย หรือโรคตาบอดสี

10. คำถาม: ทำไมพี่น้องบางคนจึงมีลักษณะที่แตกต่างกันมาก ทั้งที่มีพ่อแม่คนเดียวกัน?

• คำตอบ: เป็นเพราะการถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรมเป็นการ สุ่มรวมกันใหม่ของยีน จากพ่อและแม่ในแต่ละครั้งที่เกิดการปฏิสนธิ ทำให้ลูกแต่ละคนได้รับยีนผสมที่แตกต่างกัน