ถาม-ตอบเกี่ยวกับ: การลำเลียงน้ำและอาหาร ของพืช

1. คำถาม: ระบบลำเลียง (Vascular System) ในพืชประกอบด้วยอะไรบ้าง?

• คำตอบ: ระบบลำเลียงประกอบด้วย ท่อลำเลียงน้ำ (Xylem) และ ท่อลำเลียงอาหาร (Phloem)

Shutterstock

2. คำถาม: ท่อลำเลียงน้ำ (Xylem) ทำหน้าที่อะไร และลำเลียงไปทิศทางใด?

• คำตอบ: ทำหน้าที่ ลำเลียงน้ำและแร่ธาตุ จากราก ขึ้นสู่ลำต้นและใบเท่านั้น (ทิศทางเดียว คือ ขึ้นข้างบน)

3. คำถาม: น้ำเข้าสู่รากพืชได้อย่างไร?

• คำตอบ: น้ำเข้าสู่รากพืชโดยกระบวนการ ออสโมซิส (Osmosis) และเคลื่อนที่ผ่านเซลล์รากจนเข้าสู่ท่อลำเลียงน้ำ

4. คำถาม: แรงอะไรบ้างที่ช่วยให้น้ำสามารถเคลื่อนที่จากรากขึ้นสู่ยอดที่สูง ๆ ได้?

• คำตอบ: แรงหลัก ๆ ได้แก่ แรงดันราก (Root Pressure) และที่สำคัญที่สุดคือ แรงดึงจากการคายน้ำ (Transpiration Pull) ซึ่งเกิดจากการที่น้ำระเหยออกจากใบ

5. คำถาม: ท่อลำเลียงอาหาร (Phloem) ทำหน้าที่อะไร และลำเลียงไปทิศทางใด?

• คำตอบ: ทำหน้าที่ ลำเลียงอาหาร ที่สร้างจากใบ (รูปของน้ำตาล) ไปยังส่วนต่าง ๆ ของพืชที่ต้องการใช้พลังงาน หรือเก็บสะสมไว้ (เคลื่อนที่ได้หลายทิศทาง)

6. คำถาม: อาหารที่ลำเลียงในท่อ Phloem อยู่ในรูปใด?

• คำตอบ: อาหารที่ลำเลียงในท่อ Phloem จะอยู่ในรูปของ น้ำตาลซูโครส (Sucrose) ซึ่งละลายน้ำได้ดี ทำให้ง่ายต่อการขนส่ง

7. คำถาม: ความแตกต่างสำคัญระหว่างท่อ Xylem และ Phloem ในด้านโครงสร้างคืออะไร?

• คำตอบ: ท่อ Xylem เป็นเซลล์ที่ตายแล้ว มีผนังหนา ช่วยค้ำจุนพืชด้วย ส่วน ท่อ Phloem เป็นเซลล์ที่มีชีวิต (ยกเว้นส่วนที่ช่วยในการลำเลียงอาหารหลัก)

8. คำถาม: ถ้าพืชถูกตัดวงแหวนเปลือกออก (Girdling) รอบลำต้นทั้งหมด จะเกิดอะไรขึ้นกับรากพืช?

• คำตอบ: รากจะ ตาย ในที่สุด เพราะการตัดเปลือกเป็นการทำลาย ท่อ Phloem ที่อยู่ด้านนอก ทำให้ไม่สามารถลำเลียงอาหารจากใบลงมาเลี้ยงรากได้

9. คำถาม: การคายน้ำมีผลต่อการลำเลียงน้ำอย่างไร?

• คำตอบ: การคายน้ำที่ใบทำให้เกิด แรงดึง (Pull) ที่ส่วนยอด เหมือนกับการดูดน้ำผ่านหลอด ซึ่งเป็นแรงหลักในการดึงน้ำขึ้นไปอย่างต่อเนื่อง

10. คำถาม: ส่วนประกอบของพืชส่วนใดที่ทำหน้าที่เป็นจุดเริ่มต้นของการลำเลียงอาหาร?

• คำตอบ: คือ ใบ เพราะเป็นส่วนที่สร้างอาหาร (น้ำตาล) ขึ้นมาก่อน แล้วจึงส่งเข้าสู่ท่อ Phloem เพื่อลำเลียงต่อไป