ถาม-ตอบเกี่ยวกับ: การเปลี่ยนแปลงทางเคมี

1. คำถาม: การเปลี่ยนแปลงทางเคมี (Chemical Change) คืออะไร?

• คำตอบ: คือ การเปลี่ยนแปลงที่ทำให้เกิดสารใหม่ ที่มี สมบัติทางเคมีแตกต่างไปจากสารเดิม โดยเป็นการจัดเรียงตัวของอะตอมใหม่ มักจะเกิดขึ้นเมื่อมี ปฏิกิริยาเคมี (Chemical Reaction)

2. คำถาม: ลักษณะสำคัญของการเปลี่ยนแปลงทางเคมีคืออะไร?

• คำตอบ: คือเป็นการเปลี่ยนแปลงที่ ผันกลับได้ยาก (Irreversible) หรือไม่สามารถทำให้กลับคืนสู่สารเดิมได้ง่ายด้วยวิธีการทางกายภาพ

3. คำถาม: เราจะสังเกตได้อย่างไรว่ามีการเปลี่ยนแปลงทางเคมีเกิดขึ้น?

• คำตอบ: สามารถสังเกตจากสัญญาณต่าง ๆ เช่น

  • เกิดฟองแก๊ส (Effervescence)

  • เกิดตะกอน (Precipitate)

  • เกิดการเปลี่ยนแปลงสี อย่างถาวร

  • มีการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิ (ร้อนขึ้นหรือเย็นลง)

  • เกิดแสงหรือความร้อน

4. คำถาม: "การเผาไหม้" ของกระดาษ จัดเป็นการเปลี่ยนแปลงทางเคมีหรือไม่?

• คำตอบ: จัดเป็นครับ เพราะกระดาษ (เซลลูโลส) เมื่อถูกเผาไหม้ จะกลายเป็น ขี้เถ้า (สารใหม่) และปล่อย แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ ออกมา ซึ่งไม่สามารถทำให้ขี้เถ้ากลับไปเป็นกระดาษได้

5. คำถาม: "การเกิดสนิม" (Rusting) ของเหล็ก จัดเป็นการเปลี่ยนแปลงทางเคมีหรือไม่?

• คำตอบ: จัดเป็นครับ สนิมคือ สารประกอบใหม่ ที่เกิดจากปฏิกิริยาที่เหล็กทำกับออกซิเจนและน้ำในอากาศ มีสมบัติเปราะและแตกต่างจากเหล็กเดิม

6. คำถาม: การเปลี่ยนแปลงทางเคมีจะมีการสร้างหรือสลายพันธะอย่างไร?

• คำตอบ: จะมีการ สลายพันธะ เดิมระหว่างอะตอมของสารตั้งต้น และมีการ สร้างพันธะ ใหม่เพื่อรวมกันเป็นโมเลกุลของสารผลิตภัณฑ์ (สารใหม่)

7. คำถาม: "การทำขนมปัง" (Baking) เป็นการเปลี่ยนแปลงทางเคมีหรือไม่?

• คำตอบ: จัดเป็นครับ เพราะเกิดปฏิกิริยาเคมีในส่วนผสม เช่น ผงฟูทำปฏิกิริยาปล่อยแก๊ส \(\text{CO}_2\) ทำให้ขนมปังพองตัว และความร้อนทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงรสชาติและโครงสร้างของแป้ง

8. คำถาม: การเปลี่ยนสีของผลไม้สุก จัดเป็นการเปลี่ยนแปลงทางเคมีหรือไม่?

• คำตอบ: จัดเป็นครับ เพราะเป็นกระบวนการที่เกิดจาก เอนไซม์ ทำปฏิกิริยากับสารต่าง ๆ ในผลไม้ ทำให้เกิดสารใหม่ที่มี สี และ กลิ่น ที่แตกต่างไปจากเดิม

9. คำถาม: การนำกรดผสมกับเบสจนเกิดความร้อน จัดเป็นการเปลี่ยนแปลงทางเคมีหรือไม่?

• คำตอบ: จัดเป็นครับ เพราะเกิดปฏิกิริยา สะเทิน ซึ่งทำให้เกิด สารใหม่ (เกลือและน้ำ) และมี ความร้อน เกิดขึ้น (สังเกตได้จากการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิ)

10. คำถาม: การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ (Physical) กับการเปลี่ยนแปลงทางเคมี (Chemical) มีความแตกต่างกันอย่างไรโดยสรุป?

• คำตอบ: กายภาพ คือ ไม่เกิดสารใหม่, เปลี่ยนแค่รูปร่าง/สถานะ, ผันกลับได้ง่าย ส่วน เคมี คือ เกิดสารใหม่, สมบัติเปลี่ยนไปอย่างถาวร, ผันกลับได้ยาก