ถาม-ตอบเกี่ยวกับ: ความสามารถในการละลาย

1. คำถาม: ความสามารถในการละลาย (Solubility) คืออะไร?

• คำตอบ: คือ ปริมาณสูงสุดของสาร ที่สามารถละลายใน ตัวทำละลาย ปริมาณหนึ่ง (เช่น น้ำ 100 กรัม) ณ อุณหภูมิที่กำหนด จนกลายเป็นสารละลายอิ่มตัว

2. คำถาม: การละลาย (Dissolution) คืออะไร?

• คำตอบ: คือ กระบวนการ ที่สารชนิดหนึ่ง (ตัวถูกละลาย) กระจายตัวเข้าแทรก อยู่ระหว่างอนุภาคของสารอีกชนิดหนึ่ง (ตัวทำละลาย) อย่างสม่ำเสมอ จนเกิดเป็นสารเนื้อเดียว

3. คำถาม: สารที่ละลายได้ (Soluble) หมายความว่าอย่างไร?

• คำตอบ: หมายความว่าสารนั้นสามารถ ละลาย ในตัวทำละลายได้ มากพอสมควร หรือ ละลายได้หมด เช่น น้ำตาลละลายในน้ำ

4. คำถาม: สารที่ละลายไม่ได้ (Insoluble) หมายความว่าอย่างไร?

• คำตอบ: หมายความว่าสารนั้น ละลายได้น้อยมาก หรือ ไม่ละลายเลย ในตัวทำละลายนั้น ๆ เช่น ทรายหรือน้ำมันไม่ละลายในน้ำ

5. คำถาม: ปัจจัยใดที่สำคัญที่สุดที่มีผลต่อความสามารถในการละลายของสาร?

• คำตอบ: คือ อุณหภูมิ (Temperature) โดยทั่วไป การ เพิ่มอุณหภูมิ จะทำให้ความสามารถในการละลายของ ของแข็ง ในของเหลว เพิ่มขึ้น

6. คำถาม: เราจะเร่งอัตราการละลายของสารได้ด้วยวิธีใดบ้าง?

• คำตอบ: สามารถทำได้โดย 3 วิธีหลัก คือ:

  • เพิ่มอุณหภูมิ ของตัวทำละลาย

  • กวนหรือเขย่า สารละลาย

  • ลดขนาดอนุภาค ของตัวถูกละลาย (เช่น บดให้เป็นผงละเอียด)

7. คำถาม: ทำไมการบดตัวถูกละลายให้มีขนาดเล็กลงจึงช่วยเร่งการละลาย?

• คำตอบ: เพราะเมื่อขนาดเล็กลง จะทำให้มี พื้นที่ผิวสัมผัส ระหว่างตัวถูกละลายกับตัวทำละลาย มากขึ้น ทำให้การชนกันและแทรกตัวเกิดขึ้นได้เร็วขึ้น

8. คำถาม: ถ้าสารละลายมีปริมาณตัวถูกละลายมากเกินกว่าที่ตัวทำละลายจะรับได้ สารละลายนั้นจะเรียกว่าอะไร?

• คำตอบ: จะเรียกว่า สารละลายอิ่มตัว (Saturated Solution) โดยจะมีตัวถูกละลายส่วนเกินตกตะกอนอยู่ที่ก้นภาชนะ

9. คำถาม: โดยทั่วไปแล้ว น้ำ (Water) ถูกเรียกว่า "ตัวทำละลายสากล" เพราะเหตุใด?

• คำตอบ: เพราะ น้ำ สามารถละลายสารได้หลายชนิด มากกว่า ตัวทำละลายอื่น ๆ

10. คำถาม: ความสามารถในการละลายของแก๊ส (Gas) ในของเหลว มีแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงอย่างไรเมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น?

• คำตอบ: มีแนวโน้ม ลดลง ครับ แก๊สส่วนใหญ่จะละลายในของเหลวได้ดีขึ้นเมื่อของเหลวนั้น มีอุณหภูมิต่ำลง (เช่น ออกซิเจนละลายในน้ำเย็นได้ดีกว่าน้ำร้อน)