ถาม-ตอบเกี่ยวกับ: การเกิดแผ่นดินไหว

1. คำถาม: แผ่นดินไหว (Earthquake) คืออะไร?

• คำตอบ: คือ การสั่นสะเทือนของพื้นผิวโลก ซึ่งเป็นผลมาจากการปลดปล่อย พลังงานความเครียด ที่สะสมอยู่ในหินใต้ผิวโลกอย่างฉับพลัน

2. คำถาม: สาเหตุหลักของการเกิดแผ่นดินไหวคืออะไร?

• คำตอบ: สาเหตุหลักคือ การเคลื่อนที่และการชนกันของแผ่นเปลือกโลก (Plate Tectonics) โดยเฉพาะบริเวณรอยต่อหรือ รอยเลื่อน (Fault) ของแผ่นเปลือกโลก

Shutterstock

3. คำถาม: "รอยเลื่อน" (Fault) คืออะไร?

• คำตอบ: คือ รอยแตกหรือรอยร้าว ขนาดใหญ่ในเปลือกโลก ซึ่งหินทั้งสองด้านของรอยร้าวเกิดการ เคลื่อนที่ออกจากกัน หรือ ไถลผ่านกัน ทำให้เกิดการสะสมของพลังงานความเครียด

4. คำถาม: "จุดกำเนิดแผ่นดินไหว" (Focus หรือ Hypocenter) คืออะไร?

• คำตอบ: คือ จุดที่เกิดการแตกหักและปลดปล่อยพลังงาน ขึ้นครั้งแรกใต้พื้นโลก ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของแผ่นดินไหวจริง ๆ

5. คำถาม: "จุดเหนือศูนย์เกิดแผ่นดินไหว" (Epicenter) คืออะไร?

• คำตอบ: คือ ตำแหน่งบนพื้นผิวโลก ที่อยู่เหนือจุดกำเนิดแผ่นดินไหว (Focus) ขึ้นไปตรง ๆ เป็นจุดที่มักจะได้รับความเสียหายรุนแรงที่สุด

6. คำถาม: พลังงานแผ่นดินไหวเดินทางในรูปของอะไร?

• คำตอบ: เดินทางในรูปของ คลื่นไหวสะเทือน (Seismic Waves) ซึ่งแบ่งเป็นคลื่นที่เดินทางผ่านโลก (คลื่น $\text{P}$ และ คลื่น $\text{S}$) และคลื่นที่เดินทางบนพื้นผิวโลก (คลื่นพื้นผิว)

7. คำถาม: เครื่องมือที่ใช้วัดความแรงของแผ่นดินไหวเรียกว่าอะไร?

• คำตอบ: เรียกว่า เครื่องวัดคลื่นไหวสะเทือน (Seismograph) และมีการใช้มาตรวัด ขนาด (Magnitude) ของแผ่นดินไหว เช่น มาตราริกเตอร์ (Richter Scale) หรือ มาตราโมเมนต์แมกนิจูด (Moment Magnitude Scale)

8. คำถาม: "อาฟเตอร์ช็อก" (Aftershock) คืออะไร?

• คำตอบ: คือ การสั่นสะเทือนที่ตามมา หลังจากการเกิดแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ (Main Shock) ซึ่งเป็นการปลดปล่อยพลังงานความเครียดที่เหลืออยู่ตามรอยเลื่อน อาจเกิดขึ้นได้หลายวันหรือหลายสัปดาห์

9. คำถาม: นอกจากแผ่นเปลือกโลกเคลื่อนที่แล้ว แผ่นดินไหวสามารถเกิดจากสาเหตุอื่นได้หรือไม่?

• คำตอบ: ได้ครับ เรียกว่า แผ่นดินไหวจากการกระทำอื่น (Non-tectonic) เช่น ภูเขาไฟระเบิด หรือ กิจกรรมของมนุษย์ (เช่น การระเบิดใต้ดิน, การสร้างเขื่อนขนาดใหญ่)

10. คำถาม: ผลกระทบหลักของแผ่นดินไหวมีอะไรบ้าง?

• คำตอบ: ทำให้ อาคารสิ่งก่อสร้างพังทลาย, เกิดไฟไหม้ (จากไฟฟ้าลัดวงจร), ดินถล่ม, และหากเกิดใต้ท้องทะเลอาจทำให้เกิด สึนามิ (Tsunami)