ถาม-ตอบเกี่ยวกับ: การเกิดสึนามิ

1. คำถาม: สึนามิ (Tsunami) คืออะไร?

• คำตอบ: คือ คลื่นยักษ์ในทะเล ที่มีช่วงคลื่นยาวมากและเดินทางได้ด้วยความเร็วสูงมาก เกิดจากการ เคลื่อนตัวอย่างรุนแรง ของน้ำทะเลปริมาณมหาศาล

2. คำถาม: สาเหตุหลักที่สุดของการเกิดสึนามิคืออะไร?

• คำตอบ: สาเหตุหลักคือ แผ่นดินไหวขนาดใหญ่ที่เกิดขึ้นใต้พื้นทะเล (Submarine Earthquake) ซึ่งทำให้เกิดการ ยกตัวหรือทรุดตัว อย่างฉับพลันของพื้นทะเล

3. คำถาม: การยกตัวหรือทรุดตัวของพื้นทะเลก่อให้เกิดสึนามิได้อย่างไร?

• คำตอบ: เมื่อแผ่นดินไหวทำให้พื้นทะเลเคลื่อนที่ น้ำทะเลปริมาณมหาศาลที่อยู่เหนือบริเวณนั้นจะถูก ผลักขึ้นหรือดึงลง อย่างกะทันหัน ทำให้เกิด คลื่นชุดแรก ขึ้นมา

4. คำถาม: นอกเหนือจากแผ่นดินไหวแล้ว อะไรอีกบ้างที่สามารถทำให้เกิดสึนามิได้?

• คำตอบ: ได้แก่ ภูเขาไฟระเบิดใต้ทะเล (Submarine Volcanic Eruptions), ดินถล่มใต้น้ำ (Underwater Landslides), หรือการ พุ่งชนของอุกกาบาต ขนาดใหญ่ (เป็นสาเหตุที่เกิดได้น้อยมาก)

5. คำถาม: คลื่นสึนามิในมหาสมุทรมีคุณสมบัติอย่างไร?

• คำตอบ: คลื่นสึนามิจะมี ความสูงของคลื่นต่ำ (ประมาณ 1 เมตร) แต่มี ความยาวคลื่นยาวมาก (หลายร้อยกิโลเมตร) และมีความเร็วสูงมาก (500-1,000 km/hr) ทำให้เรือที่อยู่ในทะเลลึกอาจไม่รู้สึกถึงคลื่นเลย

6. คำถาม: เมื่อคลื่นสึนามิเข้าใกล้ชายฝั่งเกิดอะไรขึ้น?

• คำตอบ: เมื่อคลื่นเดินทางเข้าสู่เขตน้ำตื้น (Shallow Water) คลื่นจะถูก ชะลอความเร็วลง อย่างรวดเร็ว แต่ ความสูงของคลื่นจะเพิ่มขึ้น อย่างมหาศาล (Tsunami Run-up) จนกลายเป็นกำแพงน้ำขนาดใหญ่

7. คำถาม: ปรากฏการณ์ "น้ำลดผิดปกติ" ก่อนคลื่นสึนามิมาถึงเกิดขึ้นได้อย่างไร?

• คำตอบ: เป็นเพราะเมื่อส่วน ท้องคลื่น (Trough) ของสึนามิเดินทางเข้าสู่ฝั่งก่อนหน้า ส่วนหัวคลื่น (Crest) จะทำให้ ระดับน้ำถูกดูดกลับ ออกไปจากชายฝั่งอย่างรวดเร็ว

8. คำถาม: สึนามิมีความแตกต่างจากคลื่นที่เกิดจากลม (Wind Waves) อย่างไร?

• คำตอบ: คลื่นจากลมเกี่ยวข้องกับเฉพาะพื้นผิวทะเล แต่สึนามิเป็นคลื่นที่เกี่ยวข้องกับการ เคลื่อนที่ของมวลน้ำทั้งหมด ตั้งแต่พื้นทะเลถึงผิวน้ำ ทำให้มีพลังงานและระยะคลื่นที่ยาวกว่ามาก

9. คำถาม: "ระบบเตือนภัยสึนามิ" ทำงานโดยอาศัยหลักการอะไร?

• คำตอบ: อาศัยการตรวจวัด คลื่นไหวสะเทือน (Seismic Waves) ทันทีหลังเกิดแผ่นดินไหว และการวัด ความกดดันของน้ำ และ ระดับน้ำทะเล (DART Buoys) ในมหาสมุทรเพื่อยืนยันการเกิดคลื่นสึนามิ

10. คำถาม: หากเกิดแผ่นดินไหวรุนแรงใต้ทะเล และรู้สึกถึงการสั่นสะเทือนนานกว่า 20 วินาที ควรทำอย่างไร?

• คำตอบ: ควรรีบ อพยพ ไปยังพื้นที่ สูง ที่อยู่ไกลจากชายฝั่งทันที โดยไม่ต้องรอสัญญาณเตือนอย่างเป็นทางการ เพราะอาจมีเวลาน้อยมากก่อนคลื่นจะมาถึง