ถาม-ตอบเกี่ยวกับ: ซากดึกดำบรรพ์

1. คำถาม: ซากดึกดำบรรพ์ (Fossils) คืออะไร?

• คำตอบ: คือ ร่องรอยหรือซากของสิ่งมีชีวิตในอดีต (ทั้งพืชและสัตว์) ที่ถูก เก็บรักษา ไว้ในชั้นหินของเปลือกโลก โดยปกติจะต้องมีอายุมากกว่า 10,000 ปีขึ้นไป

2. คำถาม: ซากดึกดำบรรพ์ส่วนใหญ่พบในหินชนิดใด?

• คำตอบ: พบใน หินตะกอน (Sedimentary Rock) เท่านั้น เพราะหินตะกอนเกิดจากการทับถมของตะกอน ทำให้สามารถฝังกลบและเก็บรักษาร่างกายของสิ่งมีชีวิตไว้ได้

3. คำถาม: กลไกหลักของการเกิดซากดึกดำบรรพ์ (Fossilization) คืออะไร?

• คำตอบ: คือการที่ซากสิ่งมีชีวิตถูก ฝังกลบอย่างรวดเร็ว ด้วยตะกอน (เช่น โคลนหรือทราย) ซึ่งจะช่วยป้องกันไม่ให้ซากนั้นถูกย่อยสลายโดยแบคทีเรียหรือถูกทำลายโดยการผุพัง

4. คำถาม: ซากดึกดำบรรพ์ส่วนใหญ่ที่พบเป็นส่วนใดของร่างกายสิ่งมีชีวิต?

• คำตอบ: ส่วนใหญ่เป็นส่วนที่ แข็ง ของร่างกาย เช่น กระดูก, ฟัน, เปลือกหอย, หรือ โครงร่างภายนอก เนื่องจากส่วนที่อ่อนนุ่มจะย่อยสลายไปอย่างรวดเร็ว

5. คำถาม: "การกลายเป็นหิน" (Permineralization) คืออะไร?

• คำตอบ: เป็นรูปแบบการเกิดซากดึกดำบรรพ์ที่พบบ่อยที่สุด โดย น้ำ ที่มีแร่ธาตุละลายอยู่จะ ซึมเข้าไปในช่องว่าง ภายในซาก (เช่น ช่องว่างในกระดูก) และแร่ธาตุจะ ตกผลึก แทนที่เนื้อเยื่อเดิม ทำให้ซากแข็งตัวและกลายเป็นหิน

6. คำถาม: ซากดึกดำบรรพ์มีความสำคัญในการบอกเล่า "ประวัติโลก" อย่างไร?

• คำตอบ: ซากดึกดำบรรพ์ทำให้นักวิทยาศาสตร์ทราบถึง วิวัฒนาการ ของสิ่งมีชีวิต, ชนิดของสิ่งมีชีวิต ที่เคยอาศัยอยู่ในช่วงเวลาต่าง ๆ และ อายุของชั้นหิน ที่ค้นพบซากนั้น

7. คำถาม: ซากดึกดำบรรพ์มีความสำคัญต่อการศึกษา "สภาพแวดล้อมในอดีต" อย่างไร?

• คำตอบ: ซากดึกดำบรรพ์ของสิ่งมีชีวิตบางชนิด (เช่น สัตว์ทะเลโบราณ) สามารถบอกได้ว่าพื้นที่นั้นในอดีตเคยเป็น ทะเล หรือมี สภาพภูมิอากาศ แบบใด (เช่น ร้อนชื้น, แห้งแล้ง)

8. คำถาม: ซากดึกดำบรรพ์สามารถช่วยในการค้นหาแหล่งทรัพยากรใด?

• คำตอบ: ซากดึกดำบรรพ์ของสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กบางชนิด (เรียกว่า Fossil Markers) มีความสำคัญในการ ระบุชั้นหิน ที่คาดว่าจะเป็น แหล่งกักเก็บน้ำมันปิโตรเลียม หรือ ก๊าซธรรมชาติ

9. คำถาม: นอกจากซากร่างกายแล้ว ร่องรอยใดของสิ่งมีชีวิตในอดีตที่ถือว่าเป็นซากดึกดำบรรพ์?

• คำตอบ: ได้แก่ ร่องรอยทางเดิน (Tracks), รอยเท้า (Footprints), รอยขุด, มูลสัตว์ (Coprolite) หรือ โพรงรัง ที่ถูกทิ้งไว้ในหิน ซึ่งสิ่งเหล่านี้เรียกว่า ซากดึกดำบรรพ์ร่องรอย (Trace Fossils)

10. คำถาม: การพบซากไดโนเสาร์ในพื้นที่หนึ่ง ๆ บอกอะไรเราเกี่ยวกับเวลาในอดีต?

• คำตอบ: บอกว่าชั้นหินที่พบซากนั้นถูกสร้างขึ้นในช่วง ยุคมีโซโซอิก (Mesozoic Era) หรือ ยุคไดโนเสาร์ ซึ่งกินเวลาระหว่าง 252 ถึง 66 ล้านปีที่ผ่านมา