ถาม-ตอบเกี่ยวกับ: การผุพัง

1. คำถาม: การผุพัง (Weathering) คืออะไร?

• คำตอบ: คือ กระบวนการที่ทำให้หินและแร่ธาตุต่าง ๆ แตกสลาย ออกเป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อย หรือเกิดการสลายตัวทางเคมี ในบริเวณที่อยู่กับที่ โดยไม่มีการเคลื่อนย้าย

2. คำถาม: การผุพังแบ่งออกเป็นกี่ประเภทหลัก ๆ?

• คำตอบ: แบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลัก คือ การผุพังทางกายภาพ (Physical Weathering) และ การผุพังทางเคมี (Chemical Weathering)

3. คำถาม: "การผุพังทางกายภาพ" คืออะไร?

• คำตอบ: คือการที่หิน แตกออกเป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อย โดยที่ องค์ประกอบทางเคมีของหินยังคงเดิม เช่น การแตกของหินจากน้ำแข็ง หรือการขยายตัวและหดตัวจากความร้อน

4. คำถาม: ตัวอย่างของการผุพังทางกายภาพคืออะไร?

• คำตอบ:

  • การแตกตัวจากน้ำแข็ง: น้ำซึมเข้าในรอยแตกของหิน เมื่อแข็งตัวเป็นน้ำแข็งจะขยายปริมาตร ดันให้หินแตก

  • การขยายและหดตัวจากอุณหภูมิ: หินร้อนจัดและเย็นจัดสลับกันไปมาซ้ำ ๆ ทำให้เกิดความเค้นและแตก

  • การกระทำของรากพืช: รากพืชที่เจริญเติบโตแทรกเข้าไปในรอยแตกของหิน ทำให้หินแตก

5. คำถาม: "การผุพังทางเคมี" คืออะไร?

• คำตอบ: คือการที่หินและแร่ธาตุเกิด การสลายตัวหรือเปลี่ยนองค์ประกอบ ทางเคมี เมื่อทำปฏิกิริยากับน้ำ, กรด, หรือแก๊สในบรรยากาศ ทำให้หินชนิดเดิมเปลี่ยนไปเป็นสารประกอบใหม่

6. คำถาม: การผุพังทางเคมีที่พบบ่อยที่สุดคือปฏิกิริยาอะไร?

• คำตอบ: คือ การละลาย (Dissolution) และ ปฏิกิริยาคาร์บอเนชั่น (Carbonation) เช่น น้ำฝนที่ละลายแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ในอากาศกลายเป็นกรดคาร์บอนิกอ่อน ๆ แล้วกัดเซาะ หินปูน

7. คำถาม: "การผุพังทางชีวภาพ" (Biological Weathering) คืออะไร?

• คำตอบ: คือการผุพังที่เกิดจากการกระทำของ สิ่งมีชีวิต ซึ่งอาจเป็นการผุพัง ทางกายภาพ (เช่น รากพืชดันหิน) หรือ ทางเคมี (เช่น ไลเคนหรือแบคทีเรียปล่อยกรดออกมาละลายหิน)

8. คำถาม: ปัจจัยใดที่ทำให้การผุพังทางเคมีเกิดขึ้นได้เร็วขึ้น?

• คำตอบ: อุณหภูมิที่สูง และ ปริมาณน้ำฝนที่มาก (ภูมิอากาศแบบร้อนชื้น) จะทำให้ปฏิกิริยาเคมีเกิดขึ้นได้เร็วและรุนแรงขึ้น

9. คำถาม: การผุพังมีความแตกต่างจากการกร่อน (Erosion) อย่างไร?

• คำตอบ: การผุพัง คือการ แตกสลายอยู่กับที่ ส่วน การกร่อน คือกระบวนการ เคลื่อนย้าย เศษหินและตะกอนที่แตกสลายไปแล้วไปยังที่อื่น

10. คำถาม: ผลผลิตสุดท้ายที่ได้จากการผุพังของหินคืออะไร?

• คำตอบ: ผลผลิตสุดท้ายคือ เศษตะกอน (Sediment) หรือ อนุภาคขนาดเล็ก ซึ่งเป็นส่วนประกอบสำคัญและเป็นจุดเริ่มต้นของการเกิด ดิน (Soil)