ข้อ 2. น้ำผลไม้ปริมาณ 2.75 ลิตร ถูกเทใส่ขวด ขวดละ 0.5 ลิตร จะได้กี่ขวด และเหลือเท่าไร

โจทย์คณิตศาสตร์ ป.4 หมวด: ทศนิยม

ข้อ 2. น้ำผลไม้ปริมาณ 2.75 ลิตร ถูกเทใส่ขวด ขวดละ 0.5 ลิตร จะได้กี่ขวด และเหลือเท่าไร

อธิบายโจทย์และแนวทางการแก้โจทย์

ทำความเข้าใจโจทย์:

โจทย์บอก ปริมาณรวมทั้งหมด ของน้ำผลไม้ คือ 2.75 ลิตร (คือ ตัวตั้ง)
โจทย์บอก ปริมาณต่อขวด คือ 0.5 ลิตร (คือ ตัวหาร)
สิ่งที่โจทย์ต้องการหาคือ จำนวนขวด (ผลหาร) และ ปริมาณที่เหลือ (เศษ)

แนวทางการแก้โจทย์ (การเลือกวิธีการคำนวณ):

เมื่อโจทย์ต้องการ "แบ่ง" ปริมาณทั้งหมดออกเป็นส่วนย่อยที่มีขนาดเท่ากัน เราต้องใช้ การหารทศนิยม
หลักการสำคัญของการหารทศนิยม: เราต้องทำให้ ตัวหาร ( $\mathbf{0.5}$ ) เป็นจำนวนเต็มก่อน โดยการเลื่อนจุดทศนิยมไปทางขวา (ในกรณีนี้คือเลื่อน 1 ตำแหน่ง) และต้องเลื่อนจุดทศนิยมของ ตัวตั้ง ( $\mathbf{2.75}$ ) ไปทางขวาในจำนวนตำแหน่งที่เท่ากันด้วย

ประโยคสัญลักษณ์: $2.75 \div 0.5 = \square$

ขั้นตอนการแก้โจทย์

ขั้นตอนที่ 1: ปรับตัวหารให้เป็นจำนวนเต็ม

เลื่อนจุดทศนิยมของตัวหาร ( $0.5$ ) ไป 1 ตำแหน่ง จะได้ $\mathbf{5}$
เลื่อนจุดทศนิยมของตัวตั้ง ( $2.75$ ) ไป 1 ตำแหน่ง จะได้ $\mathbf{27.5}$
ประโยคสัญลักษณ์ใหม่ที่ค่าเท่าเดิมคือ: $27.5 \div 5 = \square$

ขั้นตอนที่ 2: ตั้งหารยาว

\begin{array}{r} \quad \\ 5 \overline{) 27.5} \\ \end{array}

ขั้นตอนที่ 3: เริ่มหารจากซ้ายไปขวา

หลักสิบ (2): $5 \times 0 = 0$ . (ใส่ 0 บนหลักสิบ)
หลักหน่วย (27): $5 \times \mathbf{5} = 25$ ซึ่งใกล้เคียง 27 ที่สุด
ใส่ $\mathbf{5}$ เหนือหลักหน่วย (เลข 7) แล้วนำ 25 มาลบออก

\begin{array}{r} \quad 5. \\ 5 \overline{) 27.5} \\ -\underline{25 \downarrow} \\ 2 \\ \end{array}

ขั้นตอนที่ 4: ดึงหลักส่วนสิบ (5) ลงมา และหารต่อ

ใส่จุดทศนิยมในผลลัพธ์
ดึงหลักส่วนสิบ (5) ลงมา ได้ 25
$5 \times \mathbf{5} = 25$
ใส่ $\mathbf{5}$ เหนือหลักส่วนสิบ (หลังจุด) แล้วนำ 25 มาลบออก

\begin{array}{r} \quad 5.5 \\ 5 \overline{) 27.5} \\ -\underline{25} \downarrow \\ 25 \\ -\underline{25} \\ 0 \\ \end{array}

ผลหารคือ $\mathbf{5.5}$

ระวัง! ผลหาร $\mathbf{5.5}$ หมายความว่า ได้น้ำผลไม้ 5.5 ขวด "0.5" ในที่นี้จึงเท่ากับ 0.5 ของความจุขวด ไม่ใช่เหลือ 0.5 ลิตร
ดังนั้น เราต้องคำนวณว่า 0.5 ของความจุขวด คือ เท่าไร

ตามที่เรารู้ว่า "ของ" หมายถึง "คูณ จึงคำนวณได้ตามนี้ $0.5 \times 0.5 = 0.25$ ลิตร

สรุปคือ บรรจุได้ 5 ขวด เหลือ 0.25 ลิตร

อีกวิธีหนึ่งที่คำนวณได้เหมือนกัน คือ เรารู้ว่ามีน้ำผลไม้ 2.75 ลิตร บรรจุได้ 5 ขวด ๆ ละ 0.5 ลิตร
แสดงว่า ใช้ผลไม้ในการบรรจุ 5 ขวด เท่ากับ $5 \times 0.5 = 2.5$ ลิตร

ดังน้น น้ำผลไม้ที่เหลือเศษ เท่ากับ $2.75 - 2.50 = 0.25$ ลิตร เช่นกัน

✅ เฉลยคำตอบ

จะได้น้ำผลไม้ 5 ขวด เหลือ 0.25 ลิตร