โจทย์คณิตศาสตร์ ป.4 หมวด: การบวกและการลบเศษส่วน
ข้อ 4. จงหาผลลัพธ์ของ \(\frac{11}{12} + \frac{5}{6} - \frac{1}{4}\)
อธิบายโจทย์และแนวทางการแก้โจทย์
โจทย์นี้ต้องการให้เราคำนวณหาผลลัพธ์ของ เศษส่วนสามจำนวน โดยดำเนินการ บวก สองจำนวนแรกก่อน แล้วจึง ลบ จำนวนที่สามออกไป
หลักการสำคัญ:
- ในการบวกและลบเศษส่วนพร้อมกัน เราจะต้องทำให้เศษส่วน ทุกจำนวน มี ตัวส่วนเท่ากัน ก่อนเสมอ (หา ค.ร.น. ของตัวส่วนทั้งหมด) จากนั้นจึงค่อยดำเนินการจากซ้ายไปขวา หรือจะดำเนินการพร้อมกันทีเดียวก็ได้
แนวทางการแก้โจทย์
-
หาตัวส่วนร่วม: หา ค.ร.น. ของตัวส่วนทั้งสามจำนวน (12, 6, และ 4)
-
ปรับเศษส่วน: เปลี่ยนเศษส่วนทั้งสามจำนวนให้มีตัวส่วนเป็น ค.ร.น. ที่หาได้
-
คำนวณ: นำตัวเศษมาบวกและลบกันตามลำดับ
-
ทำผลลัพธ์ให้เป็นรูปอย่างง่าย: เปลี่ยนเศษเกินให้เป็นจำนวนคละ และทำเป็นเศษส่วนอย่างต่ำ
ขั้นตอนการแก้โจทย์
ขั้นตอนที่ 1: หาตัวส่วนร่วม (หา ค.ร.น. ของ 12, 6, และ 4)
-
พิจารณาตัวส่วน: คือ 12, 6, และ 4
-
หาพหุคูณ:
-
พหุคูณของ 12: 12, 24, 36, ...
-
พหุคูณของ 6: 6, 12, 18, 24, ...
-
พหุคูณของ 4: 4, 8, 12, 16, 20, 24, ...
-
-
ตัวคูณร่วมน้อย (ค.ร.น.) คือ 12
-
เราจะใช้ 12 เป็นตัวส่วนร่วม
ขั้นตอนที่ 2: ทำเศษส่วนให้มีตัวส่วนเป็น 12
1. เศษส่วน \(\frac{11}{12}\) มีตัวส่วนเป็น 12 อยู่แล้ว
2. เปลี่ยน \(\frac{5}{6}\) ให้มีตัวส่วนเป็น 12:
-
\(6 \times \mathbf{2} = 12\)
\(\frac{5}{6} = \frac{5 \times \mathbf{2}}{6 \times \mathbf{2}} = \frac{10}{12} \)
3. เปลี่ยน \(\frac{1}{4}\) ให้มีตัวส่วนเป็น 12:
-
\(4 \times \mathbf{3} = 12\)
\(\frac{1}{4} = \frac{1 \times \mathbf{3}}{4 \times \mathbf{3}} = \frac{3}{12} \)
ขั้นตอนที่ 3: นำเศษส่วนใหม่มาบวกและลบกัน
-
ตอนนี้โจทย์ใหม่ของเราคือ: \(\frac{11}{12} + \frac{10}{12} - \frac{3}{12}\)
-
คำนวณตัวเศษ: 11 + 10 - 3
-
บวกก่อน: 11 + 10 = 21
-
ลบต่อ: 21 - 3 = 18
-
-
คงตัวส่วนไว้: 12
-
ผลลัพธ์คือ: \(\frac{18}{12}\)
ขั้นตอนที่ 4: ทำผลลัพธ์ให้เป็นรูปอย่างง่าย (ทำเป็นจำนวนคละและเศษส่วนอย่างต่ำ)
1. ทำเป็นเศษส่วนอย่างต่ำ:
-
\(\frac{18}{12}\) ทั้งตัวเศษและตัวส่วนสามารถหารด้วย 6 ได้ลงตัว
\(\frac{18 \div \mathbf{6}}{12 \div \mathbf{6}} = \frac{3}{2} \)
2. ทำเป็นจำนวนคละ:
-
\(\frac{3}{2}\) เป็นเศษเกิน
-
\(3 \div 2\) ได้ 1 ครั้ง เหลือเศษ 1
-
เขียนเป็นจำนวนคละ: \(1\frac{1}{2}\)
✅ เฉลยคำตอบ
ผลลัพธ์ของ \(\frac{11}{12} + \frac{5}{6} - \frac{1}{4}\) คือ \(1\frac{1}{2}\)